Vlaanderen versterkt welvaart en innovatie met baanbrekend strategisch plan
19 december 2024
Nieuwe koers voor Vlaamse economie en innovatie: een plan dat grenzen verlegt
De Vlaamse Regering heeft een baanbrekend strategisch plan gepresenteerd om Vlaanderen naar de wereldtop te brengen op het gebied van welvaart, duurzaamheid en innovatie. Onderdeel van het regeerakkoord 2024-2029 is een uitgebreide visie die vier strategische pijlers omvat: productiviteitsgroei, duurzame ontwikkeling, digitale transitie en strategische autonomie. Dit plan biedt een toekomstgericht kader om Vlaanderen niet alleen economisch sterker te maken, maar ook veerkrachtiger in de mondiale concurrentiestrijd.
Met een focus op strategische sectoren zoals biotechnologie, duurzame energie, ruimtevaart en de chipindustrie, streeft de regering naar een geïntegreerde aanpak die economische groei stimuleert en maatschappelijke uitdagingen aanpakt. Het plan gaat verder dan traditionele economische modellen door ook klimaattransitie, administratieve vereenvoudiging en inclusieve groei centraal te stellen.
Innovatie als spil van Vlaamse welvaart
De Vlaamse economie is afhankelijk van haar innovatiekracht. Met dit plan wil de Vlaamse Regering haar positie als innovatieleider in Europa verder versterken. Een van de ambitieuze doelstellingen is om de investeringen in onderzoek en ontwikkeling (O&O) te verhogen tot 5% van het bruto binnenlands product. Hiermee wil Vlaanderen zich meten met mondiale innovatieleiders zoals Japan en Zweden.
Het beleid omvat een mix van fundamenteel en toegepast onderzoek, met een sterke nadruk op valorisatie. Vlaamse onderzoeksinstellingen zoals imec, VIB, VITO en Flanders Make krijgen extra middelen en worden gestimuleerd om nauwer samen te werken met bedrijven, in het bijzonder kmo’s. Het clusterbeleid wordt hervormd om meer bedrijfsgedreven en missiegericht te werken, met ruimte voor nieuwe speerpuntclusters die inspelen op maatschappelijke uitdagingen.
De focus op innovatie beperkt zich niet tot technologie. Vlaanderen zet in op een ambitieuze STEM-agenda 2030, waarbij onderwijs, bedrijven en lokale initiatieven worden geïntegreerd. Het technologische festival Flanders Technology & Innovation (FTI) zal een breder publiek inspireren om actief bij te dragen aan de innovatie-agenda.
Duurzame industrie als fundament voor economische groei
De Vlaamse industrie speelt een cruciale rol in dit strategische plan. Het programma ‘Vlaamse Klimaatsprong’ zal zorgen voor een grootschalige transformatie van de industrie richting koolstofneutraliteit. Dit omvat investeringen in waterstoftechnologie, CO₂-afvang en -opslag (CCS), en circulaire economie.
De regering zet in op een actualisering van de roadmap ‘Naar een koolstofcirculaire industrie’, met maatregelen die de energiekosten voor bedrijven beheersbaar houden en tegelijkertijd de klimaatdoelen dichterbij brengen. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de federale overheid en Europese instellingen.
Daarnaast wordt gewerkt aan een sterkere strategische autonomie door de afhankelijkheid van buitenlandse toeleveringsketens te verminderen. Sectorspecifieke programma’s zoals de European Chips Act worden aangegrepen om cruciale productiecapaciteiten binnen Vlaanderen te ontwikkelen.
Steun voor ondernemers: minder lasten, meer kansen
Kleine en middelgrote ondernemingen blijven de motor van de Vlaamse economie. Om deze sector te ondersteunen, wordt een traject gestart om administratieve lasten te verminderen en regelgeving te vereenvoudigen. De Vlaamse Regering introduceert een kmo-reflex bij nieuwe regelgeving, wat betekent dat de impact op kmo’s voortaan systematisch wordt geëvalueerd.
Daarnaast wordt geïnvesteerd in een digitaal e-loket waarmee ondernemers eenvoudig toegang krijgen tot subsidies en vergunningen. Innovatieve bedrijven krijgen extra ondersteuning via financieringsprogramma’s zoals het Welvaartsfonds en Europese initiatieven. De focus ligt hierbij op het versterken van durfkapitaal en het ondersteunen van start-ups en scale-ups die maatschappelijke uitdagingen aanpakken.
Circulaire economie en klimaatbeleid hand in hand
Vlaanderen zet ook in op een volledig circulaire economie. Bedrijven worden gestimuleerd om grondstoffen en afvalstromen efficiënter te beheren. Het platform ‘Vlaanderen Circulair’ zal worden geëvalueerd en verbeterd om meer waarde te creëren voor bedrijven.
In lijn met de Green Deal en Europese klimaatdoelstellingen, richt Vlaanderen zich op een coherente strategie voor waterstof, restwarmte en hernieuwbare energie. Tegelijkertijd pleit de regering voor een gelijk speelveld op Europees niveau om de concurrentiepositie van Vlaamse bedrijven te beschermen.
Sterkere banden tussen wetenschap, beleid en samenleving
Een opmerkelijk aspect van het plan is de nauwe samenwerking tussen de Vlaamse regering, onderzoeksinstellingen en het bedrijfsleven. Het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO) krijgt een centrale rol in het ondersteunen van excellente onderzoekers en het bevorderen van valorisatie.
De regering zet in op burgerwetenschapsprojecten, waarbij burgers actief worden betrokken bij dataverzameling en analyse. Hiermee wordt de kloof tussen wetenschap en samenleving verkleind, terwijl technologische ontwikkelingen breed worden gedragen.
