Oudste koerstrofee ter wereld vindt thuis in KOERS Museum

27 april 2025

Een uitzonderlijk stuk wielergeschiedenis kreeg op zondag 27 april 2025 een permanente plaats in KOERS, Museum van de Wielersport in Roeselare. De vergulde zegepenning uit 1869, gewonnen door Justin Vandermeeren tijdens een wielerwedstrijd in Veurne-Adinkerke-Veurne, werd overgedragen aan het museum. Dit moment, dat samenviel met Erfgoeddag, markeert een bijzondere toevoeging aan de collectie van een instelling die wereldwijd bekendstaat als de schatkamer van het wielrennen.

Geschiedenis van een vergeten medaille

In 1869, decennia voordat iconische wedstrijden zoals de Tour de France of de Ronde van Vlaanderen het levenslicht zagen, organiseerde Veurne een van de eerste wielerwedstrijden op de openbare weg. Justin Vandermeeren, een schoenmaker uit Alveringem, zegevierde in deze ‘concours de vélocipèdes’ op zijn Michaux, een vroege fiets met vaste trappers op het voorwiel. Zijn prijs was een vergulde medaille met de inscriptie “Ville de Furnes – concours de vélocipèdes – vitesse 1er prix”. De stad Veurne noteerde de aankoop van deze medaille in haar boekhouding, maar na verloop van tijd verdween het kleinood uit het publieke bewustzijn.

De medaille bleef echter bewaard binnen de familie Pillaert, nakomelingen van Vandermeeren. Generaties lang koesterden zij het object, zonder zich volledig bewust te zijn van de historische waarde. Pas eerder dit jaar nam de familie contact op met KOERS om de medaille te schenken. Dit gebaar bracht een uniek stuk erfgoed terug naar een plek waar het de aandacht krijgt die het verdient.

Een nieuwe thuis in Roeselare

De overdracht van de medaille vond plaats in het bijzijn van prominenten, waaronder Vlaams viceminister-president en minister van Toerisme Melissa Depraetere, die KOERS als haar eerste stop koos tijdens Erfgoeddag 2025. Burgemeester Kris Declercq verwelkomde de schenkers en nodigde hen uit om de medaille te plaatsen in een speciaal ontworpen schrijn. Dit schrijn, dat de oudste nog bestaande koerstrofee ter wereld huisvest, is nu een pronkstuk in de trofeeënkamer van het museum. Bezoekers kunnen het verhaal achter de medaille en zijn winnaar ook nalezen op www.serviceKOERS.be, de verhalenwebsite van KOERS.

Schepen Matthijs Samyn, verantwoordelijk voor onder meer Toerisme en KOERS, benadrukte het belang van deze aanwinst. Hij wees op de medaille als een symbool van de vroege wielergeschiedenis en de centrale rol van Vlaanderen in de ontwikkeling van de sport. Het object versterkt de positie van het museum als een internationale autoriteit op het gebied van wielererfgoed.

West-Vlaanderen als fietswalhalla

De aanwezigheid van Melissa Depraetere onderstreepte het bredere belang van deze gebeurtenis voor de regio. West-Vlaanderen profileert zich steeds nadrukkelijker als een paradijs voor fietsliefhebbers. Initiatieven zoals Cycling in Flanders, dat wielertoeristen de kans biedt om in de voetsporen van Flandriens te treden, en de recente lancering van negen nieuwe icoonfietsroutes voor fietsvakanties, versterken deze reputatie. De medaille, die herinnert aan de pioniersjaren van het wielrennen, sluit naadloos aan bij deze ambitie. Het object illustreert hoe diep de wielercultuur geworteld is in de regio en hoe deze traditie vandaag nog steeds inspireert.

Erfgoeddag 2025, met als thema ‘Game on!’, bood een passend decor voor deze gebeurtenis. Het museum benadrukte met de verwerving van de medaille hoe sport en erfgoed elkaar kunnen versterken. De trofee is niet alleen een tastbare link naar het verleden, maar ook een uitnodiging om de rijke wielergeschiedenis van Vlaanderen verder te verkennen.

Een blijvende erfenis

De zegepenning van Justin Vandermeeren is meer dan een historisch object; het is een getuigenis van de pioniersgeest die het wielrennen vormgaf. Door de schenking van de familie Pillaert krijgt dit erfgoed een nieuwe toekomst in KOERS, waar het zowel liefhebbers als onderzoekers zal inspireren. Het museum blijft een centrale plek waar de ziel van de wielersport wordt bewaard en gevierd, van de allereerste wedstrijden tot de hedendaagse koers.

De toevoeging van deze medaille aan de collectie versterkt de band tussen West-Vlaanderen en het wielrennen. Het nodigt bezoekers uit om de regio niet alleen te ervaren als een plek van sportieve prestaties, maar ook als een bakermat van cultureel erfgoed. Wie de trofeeënkamer van KOERS betreedt, stapt in een verhaal dat meer dan anderhalve eeuw geleden begon en nog altijd voortleeft.