Tragedie op de kerstmarkt in Maagdenburg: Een pijnlijk confronterende blik op gebrekkige veiligheidsmaatregelen of gedocumenteerde waarschuwingen en de prijs van verwaarloosde veiligheid
De Twitteraccount van de betrokkene volgens de Duitse mediakanalen, kan je hier vinden https://twitter.com/DrTalebJawad
Duitsland is in rouw na de tragedie op de kerstmarkt in Maagdenburg, waar een auto doelbewust op een menigte inreed en minstens vijf doden en meer dan tweehonderd gewonden veroorzaakte. Onder de slachtoffers bevond zich ook een negenjarig kind. Deze verschrikkelijke gebeurtenis laat diepe littekens achter bij de nabestaanden, maar ook bij de samenleving als geheel. Tegelijkertijd brengt dit drama verontrustende vragen met zich mee over hoe de autoriteiten hebben gehandeld ten aanzien van de vermeende dader, de Saoedische psychiater Taleb A.
Taleb A. kwam in 2006 als vluchteling naar Duitsland en verkreeg pas tien jaar later asiel. Uit diverse bronnen blijkt dat hij al langere tijd extremistische ideeën verspreidde op sociale media. Hij noemde Angela Merkel de drijvende kracht achter een “crimineel geheim project” om Europa te islamiseren en hekelde het ontbreken van de doodstraf in Duitsland. In een van zijn Engelstalige berichten stelde hij zelfs dat, zodra deze straf heringevoerd zou worden, Merkel ter dood veroordeeld zou moeten worden. Zulke uitspraken waren geen momentopnames of uitingen in de marge, maar maakten structureel deel uit van zijn online aanwezigheid.
De Duitse autoriteiten wisten al jaren van zijn extremistische uitlatingen. In 2013 werd hij door de rechtbank in Rostock veroordeeld wegens het verstoren van de openbare orde door geweldsbedreigingen. Bovendien zou Saoedi-Arabië herhaaldelijk aan de bel hebben getrokken en Duitsland hebben gewaarschuwd voor zijn radicale ideeën. Een jaar geleden stond de Duitse politie zelfs op het punt een “Gefährderansprache” uit te reiken, een officiële waarschuwing voor potentiële gevaren. Toch is deze waarschuwing nooit afgeleverd. Waarom niet? Dat antwoord blijven de autoriteiten vooralsnog schuldig.
De Duitse samenleving heeft er recht op te weten waar het in de veiligheidsketen is misgegaan. De zaak van Taleb A. onderstreept hoe bureaucratische traagheid en gebrekkige informatie-uitwisseling kunnen leiden tot een dodelijke cocktail van radicalisering en onbeheersbare woede. De vraag rijst waarom iemand die al eens is veroordeeld voor gewelddadige uitspraken en die openlijk extremistische ideeën verkondigt, niet zorgvuldiger in de gaten werd gehouden. Ondanks de mogelijkheid tot een Gefährderansprache en waarschuwingen uit zijn thuisland, lijkt het alsof verschillende alarmbellen zijn genegeerd of simpelweg hebben geklonken in de leegte.
Een tragedie als deze is een schok voor heel Duitsland, juist omdat ze plaatsvond op een plek waar mensen elkaar ontmoeten in een feestelijke en warme sfeer. Kerstmarkten zijn voor velen een symbool van gezelligheid, traditie en sociale verbinding. Dat zo’n plek wordt omgevormd tot een toneel van dood en ellende is ronduit hartverscheurend. En het feit dat deze aanslag mogelijk te voorkomen was, maakt het alleen maar schrijnender.
De politiek reageert met rouw en steunbetuigingen, maar nu is het cruciaal dat er grondig onderzoek wordt gedaan. De veiligheidsdiensten en justitie moeten verantwoording afleggen over welke signalen er zijn genegeerd en welke waarschuwingen onvoldoende zijn opgevolgd. Als blijkt dat bureaucratie, onderbezetting of angst voor politieke gevoeligheden heeft geleid tot het niet tijdig optreden tegen deze man, dan is dat onacceptabel. De eerste plicht van de staat is het beschermen van zijn burgers, en als daarbij op pijnlijke wijze steken zijn gevallen, moet dat consequenties hebben.
De rouwverwerking en het herstellen van de sense of security zal nog lang duren. De klokken die in en rond Maagdenburg luidden ter nagedachtenis aan de slachtoffers vormen een eenheidssymbool van nationale saamhorigheid, maar ook een dringende oproep aan de autoriteiten: zie dit als een wake-upcall. Laat deze tragedie niet vervliegen in een stroom van politieke verklaringen en halfslachtige maatregelen. We mogen niet accepteren dat mensen met extreme standpunten — al helemaal wanneer die al bekend waren — ongestoord kunnen escaleren tot geweld.
Uiteindelijk is het een pijnlijk en confronterend moment voor Duitsland, dat graag bekendstaat als gastvrij en humaan, maar ook als veilig en sterk georganiseerd. Het gevaar schuilt er niet in dat een enkel individu radicaliseert, maar dat waarschuwingssystemen en veiligheidsprotocollen niet werken wanneer dit gebeurt. De samenleving verdient transparantie over deze falen en de garantie dat er wordt geleerd van deze gruwelijke gebeurtenis. Want alleen zo kan het vertrouwen in de overheid en in elkaar worden hersteld, terwijl we rouwen om de doden, de gewonden en alle levens die door deze verschrikkelijke daad voorgoed zijn veranderd.
