Extra defensiebudget onder vuur: wapenwedloop en sociale besparingen bedreigen veiligheid

11 november 2024

In de aanloop naar de jaarlijkse herdenking van de Wapenstilstand van 1918 brengt het groeiende defensiebudget van ons land heel wat vragen met zich mee. Terwijl wereldwijd ruim 170 gewapende conflicten gaande zijn, roept het sociale middenveld, waaronder prominente namen als Paul De Belder (voorzitter vzw Aan de IJzer), Orry Van de Wauwer (directeur Pax Christi Vlaanderen), Ludo Debrabander (woordvoerder Vrede vzw), Hans Lammerant (Vredesactie) en Paula Polanco (voorzitter Intal), op tot meer investeringen in diplomatie in plaats van in wapens. Volgens recente cijfers toont een uitgelekte onderhandelingsnota aan dat België tegen 2035 zelfs 2,5% van het BBP wil toewijzen aan defensie. Deze verdubbeling in uitgaven doet de vredesbewegingen vrezen voor de toekomst van de sociale zekerheid en de publieke dienstverlening in ons land.

Bezuinigingen op sociale zekerheid

De financiële plannen van de regering omvatten naast een forse verhoging van het defensiebudget ook aanzienlijke bezuinigingen in de sociale zekerheid en publieke diensten. De nota stelt dat er twee miljard euro moet worden bespaard op pensioenen, terwijl ook vakbonden en ziekenfondsen onder druk komen te staan. Vertegenwoordigers als Peter Wouters (algemeen voorzitter Beweging.net), Ann Vermorgen (voorzitster ACV / CSC), Miranda Ulens (algemeen secretaris ABVV / FGTB), en Gert Truyens (voorzitter ACLVB / CGSLB) wijzen op de impact van deze maatregelen op de gewone burger, die sociaal en medisch gezien hard geraakt zal worden.

Miljarden voor defensie – maar voor wie?

Ondanks de zware besparingen op essentiële sectoren, stroomt er aanzienlijk meer geld naar defensie. De vredesbewegingen, vertegenwoordigd door onder anderen Koen Trappeniers (Welzijnszorg), Mieke Van Nuland (voorzitter OKRA), en Johan Tourné (directeur Samana), wijzen op het gebrek aan tastbare resultaten van deze investeringen en stellen vragen bij de daadwerkelijke bijdrage aan de veiligheid van de burger. De verhoogde uitgaven, voornamelijk bestemd voor buitenlandse wapenindustrieën, dreigen vooral de militaire spanningen wereldwijd te vergroten. Zelfs met miljarden aan militaire uitgaven, wordt de werkelijke impact op veiligheid betwijfeld.

Defensiebudget zonder duidelijke doelen

Uit de onderhandelingsnota blijkt dat er geen concrete doelstellingen zijn voor de verhoging van het defensiebudget. Het ontbreken van een helder beleid roept bij veel actoren twijfels op over de effectiviteit van deze uitgaven. Vredesactivisten zoals Lode Delbare (directeur Trias), Dirk Holemans (coördinator Oikos), en Stefaan Van den Abbeele (voorzitter Vredeshuis Aalst) pleiten voor meer samenwerking binnen de Europese Unie, zoals het delen van militaire middelen (pooling and sharing), om verspilling te beperken en het budget effectiever in te zetten voor veiligheid.

Meer aandacht voor diplomatie en conflictpreventie

De vredesorganisaties roepen de regering op om de balans te herstellen en meer in te zetten op diplomatie en conflictpreventie. Vertegenwoordigers van organisaties als Ria Verlauw (de Leuvense Vredesbeweging), Nani Sneyers (Vrouwen in het Zwart Leuven), en Hilde Naessens (Vredesactie Brugge) dringen aan op een militaire focus op internationaal niveau die gericht is op samenwerking en vreedzaam conflictbeheer. Ook zij pleiten voor meer investeringen in ontwikkelingssamenwerking en klimaatmaatregelen als cruciale bijdragen aan een veilige en duurzame toekomst.

Veiligheid als maatschappelijk doel

De oproep van de vredesbewegingen is duidelijk: veiligheid gaat verder dan militaire macht. Vertegenwoordigers zoals Annuschka Vandewalle (algemeen secretaris FOS), Barend Claessens (woordvoerder Palestina Solidariteit), en Joeri Thijs (woordvoerder Greenpeace België) benadrukken dat meer middelen voor sociale rechtvaardigheid en vredesopbouw kunnen bijdragen aan een inclusieve samenleving. Op 11 november, de dag waarop we de Wapenstilstand herdenken, zal opnieuw worden stilgestaan bij het belang van diplomatie en vrede. De vredesorganisaties zullen in de Crypte hulde brengen aan hen die vielen tijdens de Eerste Wereldoorlog, terwijl de Palestijnse chef-kok Ibrahim zijn verhaal deelt en bezoekers trakteert op een soepje uit zijn keuken.