Karpersterfte in de Blankaart: Is dit natuurbeheer op een dwaalspoor? Alsof de ene soort meer recht van bestaan heeft dan de andere.(opinie)

13 oktober 2025

De massale vissterfte in de Blankaartvijver, waarbij duizenden kilo’s karper omkwamen, is een echt zeer pijnlijk incident. Het is tevens een ongelofelijk symptoom van een verontrustende realiteit: ons natuurbeheer worstelt met de “zogenaamde” gevolgen van klimaatverandering en kiest soms partij voor bepaalde soorten. Terwijl de ene diersoort om aandacht vraagt, verdwijnt de andere geruisloos naar de achtergrond. Alles wordt vandaag op klimaatverandering gestoken? Waren deze vissen te redden? Dat zijn andere vragen.

Een stil water met een luid probleem

In het natuurgebied De Blankaart in Diksmuide en Houthulst werd vorige maand een totaal ongewoon beeld zichtbaar. Massaal veel dode vissen, voornamelijk karpers, dreven in een ondiepe baai van de vijver. Conservator Guido Vandenbroucke bevestigt dat ongeveer tienduizend kilogram aan vis is afgevoerd, andere zeggen dat het om meer dan 12000 kilo vis gaat. Sommige van deze karpers waren een meter lang en wogen tot meer dan dertig kilogram. De directe doodsoorzaak was zuurstofgebrek, een gevolg van de aanhoudende droogte en de lage waterstand. De vissen kwamen vast te zitten in ondiepe zones en konden niet tijdig naar dieper, zuurstofrijker water zwemmen.

De everzwijnen van de Blankaart

De conservator relativeert de sterfte en noemt het geen ecologische ramp. Hij wijst erop dat de omgekomen karpers “de everzwijnen van de Blankaart” worden genoemd. Deze vissen woelen de zachte bodem om op zoek naar voedsel, wat het water troebel maakt en schadelijk kan zijn voor ander leven in de vijver. Omdat de kolossen geen natuurlijke vijanden hebben – zelfs de zeearend vindt ze te zwaar – ontstaat een natuurlijke disbalans. De sterfte vond plaats in een beperkt, ondiep gedeelte ter hoogte van de vogelkijkhut.

Een herhalend probleem zonder eenvoudige oplossing

Toch schuilt het werkelijke probleem in de structurele oorzaken. Guido Vandenbroucke vreest dat een herhaling niet kan worden vermeden. Technische oplossingen, zoals het beluchten van het water, zijn volgens hem “een onbegonnen zaak” voor een gebied van deze omvang. Het plaatsen van beluchters in alle ondiepe zones is praktisch onhaalbaar en zou bovendien worden geconfronteerd met de uitdaging van een elektrische voeding. De kern van het probleem – dalende waterpeilen door droogte – blijft bestaan. Als kortetermijnmaatregel zal men in samenspraak met de Zuidijzerpolder water uit de IJzer in de vijver laten, om het peil met twintig centimeter te verhogen. Wel moet daarbij worden toegezien op de kwaliteit van het aangevoerde water.

Waarom was het redden van de karpers geen prioriteit in natuurbehoud?

De vissterfte plaatst een fundamentele vraag over de prioriteiten in natuurbehoud. Andere berichten over De Blankaart besteden uitgebreid aandacht aan de zeearend, een iconische vogelsoort. De massale sterfte van vissen, hoe pijnlijk ook, wordt sneller gerelativeerd en word geklasseerd als onvermijdelijk. Alsof de ene soort meer recht van bestaan heeft dan de andere. Het verwijderen van de kadavers was overigens een logistieke uitdaging. Loonwerkers met een amfibievoertuig werden ingeschakeld, omdat het water te ondiep was voor een boot en te modderig om te betreden.

De sterfte van meer dan tienduizend kilogram karper in de Blankaart is een harde waarschuwing. Het toont aan dat een verschuivend klimaat ons voor keuzes stelt die verder reiken dan een enkel natuurgebied. De oplossing vraagt om meer dan het verhogen van een waterpeil; ze vereist een herevaluatie van hoe wij omgaan met alle leven in onze ecosystemen.

Wat als de volgende droge zomer zomaar een andere soort treft?