Kleine man versus grote machine: een terugblik op Gennaro Rubino’s aanslag
In Gemislukt keert theatermaker Tom Dupont samen met drie ervaren acteurs terug naar een bewogen moment in de Belgische geschiedenis. Op 15 november 1902 veroorzaakte de Italiaanse anarchist Gennaro Rubino opschudding met een mislukte aanslag op koning Leopold II. Deze gebeurtenis brengt de vraag naar voren: kan een ‘kleine man’ ooit slagen in zijn strijd tegen de ‘grote machine’ van autoriteit en macht?
Waarom deze historische gebeurtenis?
De keuze voor deze aanslag is niet willekeurig. Leopold II, een omstreden figuur, verloor rond de eeuwwisseling veel van zijn populariteit door zijn persoonlijke en politieke keuzes. Zowel zijn escapades als de wreedheden in Congo deden zijn reputatie wankelen. Toch wekte de aanslag op hem onverwacht medelijden op bij een deel van de bevolking, en werd zijn imago later zelfs opgepoetst. Het resultaat? Rubino, zijn aanslag en de idealen die hij vertegenwoordigde zijn haast vergeten. Deze gebeurtenis biedt een blik op een tijd waarin verzet vaak verzandde in de schaduw van de geschiedenis.
Wat gebeurde er op die dag?
Op die bewuste dag in Brussel wachtte Rubino de koninklijke stoet op, met als doel Leopold II te treffen. Aangespoord door de brute repressie van een arbeidersstaking in Leuven eerder dat jaar, waarin zes doden vielen, besloot hij zijn woede om te zetten in een daad van verzet. Met de hoop de heersende macht te ondermijnen, vuurde hij op de koets, maar trof slechts het glas. Rubino werd snel overmeesterd en bracht de rest van zijn leven in gevangenschap door. Zijn daad bleef zonder gevolg: de revolutie waarop hij hoopte, kwam niet. In plaats daarvan werd Leopold, door de aanslag, in ere hersteld en vereerd als held.
De onzichtbare mislukking van het verzet
De geschiedenis heeft weinig ruimte voor de ‘kleine man’ die faalt. Het neoliberale idee van succes en de focus op heldenverhalen hebben ervoor gezorgd dat enkel de ‘overwinnaars’ herinnerd worden. Rubino’s mislukte aanslag verdween naar de achtergrond, samen met zijn idealen van gelijkheid en vrijheid van hiërarchie. Geschiedenis wordt doorgaans geschreven door en over autoriteiten, waarbij verzet tegen die macht vaak vergeten wordt.
Waar zijn de vrouwen in dit verhaal?
Gemislukt erkent de afwezigheid van vrouwen in de traditionele geschiedenis en stelt de mannelijke dominantie van die tijd aan de kaak. Aan het begin van de 20e eeuw werden vrouwen vaak gezien als ondergeschikten aan de man. Het anarchisme, hoewel vaak in verband gebracht met geweld, was juist vooruitstrevend op het gebied van vrouwenrechten. Dit ideaal van vrijheid en gelijkheid voor iedereen, ongeacht geslacht, vormde een deel van de kern van Rubino’s overtuigingen.
Twee tegenpolen: koning en anarchist
Op het toneel worden Leopold II en Gennaro Rubino tegenover elkaar geplaatst als uitersten. Beide mannen deelden echter een achtergrond van verlies en een intense bewijsdrang. Ze waren koppig en worstelden met schulden en persoonlijke tekortkomingen. Toch was hun lot verschillend: Leopold bleef onaangetast door zijn daden, terwijl Rubino de rest van zijn leven gevangen zat. Leopold vertegenwoordigt de ongenaakbare machtsmachine, terwijl Rubino het falen en de kwetsbaarheid van de mens symboliseert.
Een relevant verhaal voor onze tijd
Dit historische verhaal weerspiegelt de uitdagingen van vandaag. Democratie, waarvoor mensen begin 20e eeuw nog hun leven riskeerden, staat onder druk. Velen zijn cynisch over het systeem, en de verhouding tussen mens en machine wordt steeds schever. Wat begon met de industriële revolutie heeft nu zijn hoogtepunt bereikt in het digitale tijdperk. AI en internet duwen de mens verder naar de achtergrond, maken werk overbodig en isoleren ons. De moderne machine lijkt altijd te winnen; een mens kan nooit even meedogenloos en efficiënt zijn als technologie. Daarom blijft de kleine man, net als Rubino, gedoemd om te mislukken in zijn strijd tegen de ongrijpbare, onstuitbare machine.
Gemislukt
Marijke Pinoy, Aurelie di Marino & Ali Can Ünal
Tom Dupont – Antigone
Do 12.12.2024 om 20u15 > première
Vrij 13.12.2024 om 20u15
Za 14.12.2024 om 20u15
