Oppositie en machtshebbers onder vuur: De strijd om media en macht in Hongarije

In de politieke arena van Hongarije woedt een felle strijd om controle en zeggenschap over de media. Een initiatief van de oppositie uit 2019 om een onafhankelijke nieuwssite op te richten, heeft geleid tot ingrijpende politieke en zakelijke consequenties.

Het ontstaan van een media-initiatief

In aanloop naar de lokale verkiezingen van 2019 ontstond bij de oppositiepartijen de wens om een nieuwssite op te zetten. Ze voelden zich uitgesloten van de reguliere media en wilden hun boodschap via een eigen kanaal verspreiden. Hoewel het idee goed ontvangen werd, bleek al snel dat de oppositie niet op de hoogte was van de complexe juridische eisen en journalistieke standaarden die hierbij komen kijken.

De oprichting van de Stream Foundation

Toen duidelijk werd dat de oppositieleiders niet voorbereid waren op het opzetten van een nieuwssite, besloot de initiatiefnemer de verantwoordelijkheid op zich te nemen. Onder leiding van zijn bedrijf werd de nieuwssite in eerste instantie beheerd, maar al snel kwamen er politieke repercussies. Lokale leiders en bedrijven werden aangespoord om de samenwerking met het bedrijf te beëindigen, wat leidde tot aanzienlijke zakelijke verliezen.

Om deze persoonlijke aanvallen te ontlopen, werd de Stream Foundation opgericht. Deze stichting, met een team van zes personen, zorgt ervoor dat de verantwoordelijkheid over de nieuwssite bij meerdere mensen ligt, waardoor het moeilijker is om één individu aan te vallen.

Ondanks de oprichting van de stichting blijft de politieke druk groot. Bedrijven worden onder druk gezet om niet op de nieuwssite te adverteren, wat de financiële situatie van het initiatief ernstig belemmert. Het merendeel van de inkomsten komt uit internationale fondsen, voornamelijk uit de VS en enkele EU-landen, terwijl lokale financiële steun vrijwel ontbreekt.

Ondanks de uitdagingen blijft de nieuwssite groeien. Het team is uitgebreid met vijf vaste journalisten en een aantal freelancers, wat de professionalisering van de site verder bevordert. Toch blijft de financiële situatie precair, en het voortbestaan van de nieuwssite hangt grotendeels af van internationale steun en solidariteit.

Nieuw mediaplatform kritisch voor zowel beleidsvoerders als oppositie

Uit ervaring blijkt dat de nieuwssite niet alleen kritisch is naar de huidige machthebbers, maar ook naar de oppositie. Dit evenwichtige journalistieke standpunt maakt de site uniek, omdat het niet de belangen van een specifieke politieke groep dient. De oprichters benadrukken dat objectieve verslaggeving de kern is van hun missie, en dat geen enkele partij ontzien wordt. Dit zorgt ervoor dat het platform zowel lof als kritiek krijgt van verschillende politieke partijen, waardoor het zijn onafhankelijke positie weet te behouden.

Tijdens het Everyday Cohesion project, dat plaatsvond van 3 tot 12 september 2024, reisde een diverse groep mediaprofessionals door Slowakije, Hongarije, Kroatië, Roemenië en Bulgarije om de huidige media- en samenwerkingsprojecten in de regio te onderzoeken. Dit project, dat zich richt op het bevorderen van samenwerking en cohesie tussen de deelnemende landen, bracht journalisten en mediapartners samen om de ontwikkelingen binnen de Europese media te bespreken en te evalueren.

Een divers team van Europese mediaprofessionals brengt unieke inzichten naar voren

Het veldbezoek in het kader van het Everyday Cohesion project bracht een groep van toonaangevende mediaprofessionals uit heel Europa samen, met elk hun eigen expertise en achtergrond. De deelnemers, waaronder journalisten, redacteuren en freelancers, vertegenwoordigden verschillende landen en mediaorganisaties, wat leidde tot een rijke uitwisseling van perspectieven.

Andy Vermaut, een journalist uit België, staat bekend om zijn scherpe analyse van de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen in Vlaanderen. Lise Kristensen en Kurt Nielsen, beide uit Denemarken, brachten hun ervaring mee als respectievelijk redacteur en freelance journalist, terwijl ze vanuit verschillende hoeken de uitdagingen van de vrije pers benaderden.

De Duitse broers Stefan en Benedikt Dario Rochow van Schwerin Lokal en SNO Schwerin Lokal lieten zien hoe lokale journalistiek een belangrijke rol kan spelen in het versterken van de democratie op regionaal niveau. Vanuit Italië vertegenwoordigden Andrea Denaro en Claudia Mangano Lettera Emme, een publicatie die bekendstaat om zijn diepgaande journalistieke verslaggeving en zijn betrokkenheid bij internationale vraagstukken.

Rutger Van den Hoofdakker, een freelance journalist uit Nederland, voegde een kritische en onafhankelijke stem toe aan het project, terwijl Miklos en Emese Barabas van het European House in Boedapest een lokaal en ook een internationaal Europees perspectief inbrachten over de Hongaarse mediaomgeving. De deelname van Istvan Hanga, buschauffeur en inwoner van Boedapest, voegde een menselijke dimensie toe aan het bezoek, wat onderstreepte hoe media ook invloed hebben op het dagelijkse leven van gewone burgers.

Deze diverse groep professionals verkende tijdens het veldbezoek niet alleen de bedreigingen voor de persvrijheid in de regio, maar benadrukte ook de cruciale rol van samenwerking tussen Europese mediaprofessionals. Het project legde de basis voor toekomstige samenwerkingen die de onafhankelijkheid en objectiviteit van de journalistiek in Centraal- en Oost-Europa moeten waarborgen.