Russische bezetting intensiveert in Oekraïne: dwang en assimilatie nemen toe
17 april 2025
De situatie in de door Rusland bezette gebieden van Oekraïne verslechtert. Op 16 april 2025, om 12:30 uur EST, werd duidelijk dat Russische autoriteiten hun greep op Oekraïense burgers verstevigen. Door middel van gedwongen assimilatie, juridische intimidatie en administratieve trucs proberen zij de Oekraïense identiteit te onderdrukken. Dit artikel belicht de recente ontwikkelingen in de bezette gebieden, met aandacht voor de impact op kinderen, werknemers en lokale bewoners.
Kinderen onder druk
In de bezette gebieden van Loehansk, Donetsk, Zaporizja en Cherson worden Oekraïense kinderen systematisch blootgesteld aan Russische indoctrinatie. Een programma genaamd “Universitaire Verschuivingen” richt zich op jongeren tussen 14 en 17 jaar. In de zomer van 2025 zullen meer dan 2000 Oekraïense tieners naar Russische universiteitscampussen en zomerkampen worden gebracht. De Russische premier Michail Misjoestin benadrukte op 14 april 2025 in Moskou dat dit programma, met een budget van 150 miljoen roebel (ongeveer 1,8 miljoen dollar), Oekraïense jongeren kennis laat maken met Russische waarden en tradities. Sinds de start in 2022 hebben tienduizenden kinderen deelgenomen, met 10.600 in 2022, 10.700 in 2023 en meer dan 12.000 in 2024. Dit initiatief, gesteund door het Russische ministerie van Onderwijs en de patriottische jeugdorganisatie “Beweging van de Eersten”, scheidt jongeren van hun families en Oekraïense identiteit, met als doel hen te integreren in de Russische samenleving.
Een ander programma, “Culturele Kaart 4+85”, richt zich op kinderen uit het bezette Donetsk. Tussen april en oktober 2025 zullen meer dan 3000 kinderen naar steden zoals Moskou, Sint-Petersburg, Rostov aan de Don en Kazan reizen voor zogenaamde culturele uitwisselingen. Larisa Tolstykina, ondervoorzitter van de zelfverklaarde Donetsk Volksrepubliek, kondigde dit op 11 april 2025 aan. Hoewel het programma wordt gepresenteerd als educatief, is het doel expliciet: de kinderen integreren in de Russische samenleving en hun Oekraïense identiteit uitwissen.
Juridische stappen tegen gedwongen adoptie
De Oekraïense Helsinki Unie voor Mensenrechten diende in 2023 een klacht in bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg, die op 14 april 2025 werd gepubliceerd. De klacht richt zich op tien Oekraïense weeskinderen uit de Krim, tussen 12 en 16 jaar oud, die in 2014 onder Oekraïens gezag stonden. Na de illegale annexatie van de Krim weigerden Russische autoriteiten deze kinderen terug te sturen naar Oekraïens grondgebied. In plaats daarvan kregen zij Russische nationaliteit en werden zij ter adoptie aangeboden. Hun huidige verblijfplaats is onbekend, wat suggereert dat zij mogelijk door Russische gezinnen zijn geadopteerd. De klacht benadrukt een bredere trend: Russische autoriteiten plaatsen kwetsbare Oekraïense kinderen in Russische gezinnen, wat het voor Oekraïne vrijwel onmogelijk maakt om hen terug te krijgen.
Intimidatie van werknemers in Zaporizja
In de bezette regio Zaporizja worden Oekraïense werknemers van de Zaporizja Kerncentrale geconfronteerd met toenemende repressie. Op 15 april 2025 meldde Dmytro Orlov, burgemeester van Enerhodar, dat Liliya Kachkareva, een burgerlijke medewerkster van de centrale, door een Russische rechtbank werd veroordeeld tot 14 jaar gevangenisstraf wegens “hoogverraad”. Haar vermeende misdaad was het sturen van geld naar de Oekraïense strijdkrachten in 2024. Orlov wees erop dat vooral vrouwelijke medewerkers van de centrale en andere energie-instellingen steeds vaker worden vervolgd op basis van gefabriceerde aanklachten. Op 1 april 2025 zaten minstens 13 medewerkers van de kerncentrale in willekeurige detentie, vaak zonder dat hun locatie of omstandigheden bekend zijn. Russische bezettingsrechtbanken gebruiken aanklachten zoals “terrorisme”, “spionage” of “verraad” om Oekraïners te straffen die pro-Oekraïense of anti-Russische sentimenten uiten. Deze acties lijken bedoeld om Oekraïense werknemers te vervangen door Russische, waardoor Rusland de controle over de centrale verstevigt.
Gedwongen burgerschap via administratieve regels
Een nieuwe Russische wet op verkeersveiligheid, die op 1 april 2025 van kracht werd, dwingt inwoners van bezette gebieden om Russisch burgerschap aan te nemen. De wet, oorspronkelijk gewijzigd in juli 2023, vereist dat bestuurders in bezette gebieden zoals de Krim, Zaporizja, Cherson, Donetsk en Loehansk een Russisch rijbewijs hebben. Inwoners met een Oekraïens rijbewijs of een rijbewijs uitgegeven door de zelfverklaarde republieken Donetsk en Loehansk moeten vóór 1 januari 2026 een Russisch rijbewijs aanvragen. Dit vereist een Russisch paspoort of verblijfsdocumenten, zonder dat een rijexamen nodig is. Het Oekraïense Verzetscentrum noemde deze maatregel op 16 april 2025 “paspoortisatie op wielen”, een tactiek om druk uit te oefenen op inwoners om Russische documenten te accepteren. Deze wet stelt Russische autoriteiten ook in staat om persoonlijke gegevens van inwoners te verzamelen, die later kunnen worden gebruikt om dissidenten te straffen of naleving van het bezettingsregime af te dwingen.
Een zorgwekkende trend
De situatie in de bezette gebieden van Oekraïne toont een systematische poging om de Oekraïense identiteit uit te wissen. Kinderen worden gescheiden van hun families en blootgesteld aan Russische indoctrinatie. Werknemers worden geïntimideerd en vervolgd om Russische controle te versterken. Administratieve regels dwingen burgers tot het accepteren van Russisch burgerschap. Deze acties, gecombineerd met juridische intimidatie en gedwongen adopties, vormen een duidelijke schending van internationaal recht. De internationale gemeenschap, zoals blijkt uit de klacht bij het Europees Hof, begint deze praktijken aan te kaarten, maar de situatie blijft nijpend.
Bronnen:
- Bericht ISW, 17 april 2025
- Website Russische overheid
- Website Russisch ministerie van Onderwijs
- Sociale media Donetsk Volksrepubliek
- Website Russisch ministerie van Cultuur
- Europees Hof voor de Rechten van de Mens
- Sociale media Dmytro Orlov
- Website Oekraïens Verzetscentrum
- Russische media TASS
- Oekraïense media Suspilne
- Website KrymSOS
- Website Media Initiative for Human Rights
