Terreur sleurt Europa mee in duistere golf van nieuwe dreigingen
12 december 2024
Europol heeft vandaag, 12 december 2024, in Den Haag een nieuw rapport uitgebracht over terroristische activiteiten in de Europese Unie. Het EU Terrorism Situation and Trend Report (EU TE-SAT) 2024 toont hoe groepen op 7 oktober 2023 begonnen in te spelen op globale spanningen, online technologie en politieke conflicten om hun invloed uit te breiden. Volgens deze bevindingen, samengesteld onder leiding van Europols uitvoerend directeur Catherine De Bolle, wordt duidelijk dat terroristen hun aanpak voortdurend aanpassen aan veranderende omstandigheden, waardoor veiligheidsdiensten voor complexe uitdagingen komen te staan.
Nieuwe voedingsbodems voor dreiging
Vanaf de aanval van Hamas op 7 oktober 2023 in Israël en de daaropvolgende militaire reactie in Gaza hebben terroristische netwerken ingezet op het verspreiden van propaganda. Groepen gebruikten hoge aantallen burgerslachtoffers als uitgangspunt om via online kanalen oproepen tot geweld te versterken. Hamas bleek in staat financiële middelen in beweging te zetten met geldstromen via onder meer cryptovaluta en Hawala-structuren, mogelijk afkomstig uit de Europese Unie. Ondertussen zorgen spanningen in verband met Hezbollah voor extra zorgen in de regio.
Digitale strategieën en jonge aanhangers
In Europa wordt de rol van jonge individuen opvallend. Terroristische actoren richten zich nadrukkelijker op online platforms en gamingomgevingen om nieuwe generaties te bereiken. Zij verspreiden onder meer audiovisueel materiaal om nieuwe leden te betrekken bij propaganda en soms zelfs bij voorbereidingen van aanvallen. De tijd tussen eerste blootstelling aan extremistische content en daadwerkelijk geweld neemt af. Zich afzettend tegen bijvoorbeeld Joodse of islamitische doelwitten, worden etnische en religieuze verschillen steeds vaker misbruikt om spanningen aan te wakkeren en daden van agressie te legitimeren.
Technologische versnelling
Terroristen benutten bovendien technologische vernieuwingen. De inzet van kunstmatige intelligentie, versleutelde communicatiekanalen en 3D-geprinte wapens biedt nieuwe mogelijkheden voor het plannen, uitwerken en uitvoeren van aanvallen. Deze ontwikkeling maakt het voor veiligheidsdiensten lastiger om signalen vroegtijdig op te sporen, vooral omdat nieuwe platforms en softwaretools snel opkomen. Rechtse extremisten hebben hiermee eveneens geëxperimenteerd, gericht op de constructie van vuurwapens en de verspreiding van ideologisch materiaal in gesloten online groepen.
Cijfers en tendensen uit 2023
De EU TE-SAT 2024 meldt dat er in 2023 binnen zeven lidstaten 120 terroristische incidenten zijn geregistreerd, waaronder 98 voltooide aanvallen, 9 pogingen die faalden en 13 verijdelde plannen. Dit aantal lag hoger dan het jaar daarvoor. Jihadistische groepen bleven binnen de EU de meest dodelijke dreiging vormen, met 6 dodelijke slachtoffers en 12 gewonden in 2023. Er zijn 426 arrestaties uitgevoerd voor terrorismegerelateerde feiten, waaronder 334 gekoppeld aan jihadisme. Bij veel incidenten was sprake van radicalisering in isolatie, met voornamelijk individuele daders die online steun en inspiratie vonden.
Risico’s op meerdere fronten
Jihadistische netwerken blijven via online fora aanhang rekruteren en inspelen op politieke gebeurtenissen, zoals de aanvallen van Hamas in 2023. Extremistische propaganda duikt op in versleutelde chats, waardoor het moeilijk wordt deze netwerken bloot te leggen. Ook in detentieomgevingen blijven extremistische ideeën doorwerken. Tegelijkertijd houden rechtse terroristen zich bezig met wapenfabricage via 3D-printtechnologie, terwijl links-anarchistische en separatistische groepen fysieke sabotageacties uitvoeren tegen infrastructuur.
