Datum: 7 juli 2024

Locatie: Hongarije, Oekraïne, Rusland

Een opvallende poging tot vredesbemiddeling

Hongaarse premier Viktor Orban heeft zich opgeworpen als potentiële bemiddelaar om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne, ondanks de afwijzing van Russische president Vladimir Poetin om serieuze onderhandelingen te voeren. Orban lijkt te proberen de aandacht van het Westen te verschuiven naar mogelijke vredesonderhandelingen, als onderdeel van zijn bredere inspanningen om de Europese steun voor Oekraïne te ondermijnen.

Orban publiceerde op 5 juli een opiniestuk in Newsweek waarin hij de NAVO beschuldigde van het kiezen voor conflict in plaats van vrede. Hij stelde dat de NAVO is opgericht om vrede te handhaven. Deze publicatie volgde op zijn bezoeken aan Kyiv op 2 juli en Moskou op 5 juli, waar hij pleitte voor onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne.

Een breder politiek spel

Orban’s pogingen om onderhandelingen te bevorderen, maken waarschijnlijk deel uit van zijn voortdurende inspanningen om de Europese focus te verschuiven van militaire steun naar vredesbesprekingen. Orban heeft consequent de inspanningen van de Europese Unie om militaire hulp aan Oekraïne te bieden, tegengewerkt. Nu Hongarije het voorzitterschap van de EU-Raad heeft overgenomen, ondersteunt deze verschuiving zijn bredere doel.

Ook de Bulgaarse premier Dimitar Glavchev bood op 5 juli aan dat Bulgarije zou kunnen bemiddelen bij vredesonderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland. Hij benadrukte dat de onderhandelingen moeten voldoen aan het VN-handvest en het internationaal recht. De Turkse minister van Buitenlandse Zaken, Hakan Fidan, drong op 6 juli aan op een versnelling van het vredesproces van Oekraïne om “verdere polarisatie te voorkomen” en “prioriteit te geven aan diplomatie.”

Een verdeeld veld van bemiddelingspogingen

De oproepen van Orban en anderen voor onderhandelingen en Oekraïne’s eigen vredesformule zijn afzonderlijke inspanningen met verschillende doelen. President Poetin heeft echter laten zien dat hij niet geïnteresseerd is in onderhandelingen, tenzij Oekraïne zich volledig overgeeft. Op 4 en 5 juli wees Poetin Russische deelname aan mogelijke staakt-het-vurenonderhandelingen af en toonde hij geen interesse in een wapenstilstand. In plaats daarvan eist Poetin Oekraïense capitulatie door “demilitarisatie” en de overgave van aanzienlijk grondgebied dat Rusland momenteel niet bezet.

Ondanks deze eisen, heeft Oekraïne onlangs de eerste van meerdere toppen met zijn partners afgesloten om voorwaarden vast te stellen voor mogelijke toekomstige onderhandelingen die zouden resulteren in een duurzame vrede op voor Oekraïne en zijn supporters acceptabele voorwaarden. Tientallen partnerstaten en internationale organisaties, waaronder Hongarije, Turkije en Bulgarije, ondertekenden op 16 juni een gemeenschappelijk vredescommuniqué waarin zij hun steun voor de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne bevestigden.

Oekraïne’s eigen vredesproces hangt af van het vermogen om operationeel significante gebieden te bevrijden. Oekraïne kan zonder westerse militaire steun op korte en middellange termijn geen succesvolle tegenaanval uitvoeren om dit doel te bereiken.