Censuur in Middelkerkse Facebookgroep: pleidooi voor eerlijke moderatie

Middelkerke, 2 maart 2025 – In de populaire Facebookgroep van Middelkerke worden bepaalde berichten systematisch door de beheerders verwijderd. Lokale waarnemers en gedupeerden bestempelen deze praktijken als onterecht en willekeurig. In dit artikel onderzoeken we de feiten, toetsen we de moderatie aan het Belgische recht en het beleid van Facebook, en analyseren we de impact op de lokale gemeenschap. Daarnaast pleiten we voor meer rechtvaardigheid en transparantie in het beheer van deze online ruimte, die voor velen een vitaal platform vormt voor informatie-uitwisseling en gemeenschapsopbouw.

Feitenrelatie

De Facebookgroep “Middelkerke” – lokaal bekend als Middelkerke – telt duizenden leden en fungeert als digitaal dorpsplein voor inwoners, tweede verblijvers en sympathisanten. Recent is echter ophef ontstaan over berichten die op het eerste gezicht onschuldig en relevant zijn voor de gemeenschap. Zo werd een aankondiging over de 45e verjaardag van Heemkring Graningate (de Middelkerkse erfgoedvereniging) geweigerd. De heemkring startte op 23 februari jl. officieel haar 45ste werkjaar met een receptie in Leffinge – een nieuwsfeit dat voor lokale erfgoedliefhebbers van belang is, maar toch geen plek kreeg in de groep. Ook een artikel van Westtoer (de West-Vlaamse toerismeorganisatie) over een lokale bezienswaardigheid werd door de groepsmoderatie geblokkeerd. Dit soort berichten, die informatie over lokaal erfgoed en toerisme verspreiden, worden zonder duidelijke reden geweerd, wat opvallend is omdat het tegenstrijdig lijkt met de gebruikelijke praktijk.

Verschillende groepsleden hebben hun ongenoegen geuit over deze reeks gebeurtenissen. In andere fora klagen zij aan dat hun bijdragen voor de groep Middelkerke vaak worden geweigerd. Hoewel de groep in haar regels bepaalde vormen van promotie of politieke reclame beperkt, lijken de afwijzingen verder te gaan dan het weren van ongepaste inhoud. Terwijl vrijheid van meningsuiting overal hoog in het vaandel wordt gedragen, worden in de Middelkerkse groep berichten om onduidelijke redenen tegengehouden.

Een lokale blogger merkt op dat moderators extreem streng optreden tegen onschuldige posts, wat hij als een kwalijke trend bestempelt. Begrijpelijk is dat beledigingen of scheldtirades worden ingeperkt, maar het blokkeren van neutrale, informatieve berichten lijkt buitenproportioneel. De willekeurige censuur baart zorgen, temeer daar de Facebookgroep voor velen een primaire informatiebron over de gemeente is.

Juridische argumentatie

De vraag die aanleiding geeft tot deze selectieve moderatie is in strijd met het ruimere recht op vrijheid van meningsuiting, evenals met principes van eerlijke moderatie en transparantie. In België is de vrijheid van meningsuiting verankerd in de Grondwet. Artikel 19 stelt immers essentieel: “de vrijheid om op elk gebied zijn mening te uiten”, behoudens wettelijke uitzonderingen. Daarnaast erkennen internationale verdragen zoals het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM, art. 10) dit recht. Deze vrijheid omvat expliciet het recht om informatie vrij te ontvangen en te verspreiden via alle media.

Hoewel deze grondrechten primair de relatie tussen burger en overheid regelen (en een privé-Facebookgroep hierop niet direct van toepassing is), vormen zij wel een leidraad: informatie-uitwisseling mag niet onnodig of arbitrair worden beperkt.

Bovendien is het verbod op willekeur een hoeksteen van onze rechtsstaat. Beslissingen – ook door particuliere beheerders van een publiek forum – horen niet louter op persoonlijke voorkeur gebaseerd te zijn, maar op objectieve en nauwkeurige criteria. Een consistent en niet-discriminerend beleid is vereist om gebruikersvertrouwen te behouden. Wanneer vergelijkbare berichten verschillend worden behandeld zonder motivering, ontstaat de schijn van ongelijke behandeling. Het verwijderen van inhoud in online gemeenschappen zou daarom ten minste transparant en gemotiveerd moeten gebeuren, in lijn met het rechtsgevoel en gebruikersverwachtingen.

Daarnaast onderwerpt het wettelijk kader voor onlineplatformen zich aan verandering. De EU’s recente Digital Services Act (DSA) verplicht grote platformen (zoals Facebook) tot transparantie en gebruikersrechten. Platforms moeten een volledig transparant moderatiebeleid voeren en eerlijke procedures hanteren voor het verwijderen van content. Gebruikers moeten worden geïnformeerd over de reden voor verwijdering en de mogelijkheid krijgen tot bezwaar. Ook dient consistentie in handhaving van regels gewaarborgd te worden.

Hoewel de DSA zich richt tot platforms zelf, weerspiegelt haar streven zich in elke online gemeenschap: willekeurige censuur ondermijnt digitale rechtvaardigheid en verantwoording. Kortom, wanneer een Facebookgroep berichten verwijdert zonder duidelijke motivering, botst dit met de huidige trend in internetrecht, die prioriteit geeft aan fair play en transparantie voor gebruikers.

Facebook-beleid en groepsrichtlijnen

Naast wettelijk vastgelegde regels moet ook worden nagegaan of de moderatiepraktijken in de Middelkerkse groep stroken met Facebook’s eigen regels en richtlijnen. Facebook hanteert wereldwijde Community Standards die als doel hebben “een plaats voor expressie te creëren en mensen een stem te geven”. Het platform stelt expliciet dat gemeenschapsvorming afhangt van het vermogen van mensen om diverse benaderingen, ervaringen, ideeën en informatie te delen, zelfs als men het gedeeltelijk oneens is[^1]. Met andere woorden: open dialoog en uitwisseling zijn kerngedachten van Facebook’s beleid. Beperkingen op die dialoog worden enkel opgelegd als inhoud echt schadelijk of onwettig is (denk aan haatzaaiende uitlatingen, geweld, enz.).

Binnen deze ruime kaders mogen beheerders van groepen extra regels opstellen die passen bij hun community, maar deze moeten ook verenigbaar zijn met de geest van Facebook’s beleid. Facebook moedigt groepsbeheerders aan om duidelijke, vooraf gecommuniceerde regels te hanteren en deze consistent toe te passen. In de praktijk betekent dit dat als bepaalde soorten berichten (bv. promoties, aankondigingen) niet gewenst zijn, dit transparant in de groepsregels horen te staan en gelijkelijk gelden voor iedereen.

In het geval van de Middelkerkse groep staat bijvoorbeeld in het conventionele reglement dat conventionele reclame of politieke campagneberichten niet toegelaten zijn – een beperking die gerechtvaardigd is in verkiezingstijd[^2]. De gewraakte berichten vallen echter niet onder de verboden categorieën: een erfgoedvereniging en een toeristisch artikel dienen het algemeen belang en vormen geen persoonlijke reclame. Door toch deze berichten te verwijderen, wekt de groep de indruk af te wijken van haar eigen aangekondigde moderatiebeleid.

Belangrijk is ook dat Facebook inzet op verantwoorde groepsadministratie. Groepen met een groot publiek – Middelkerke telt inmiddels vele leden – dragen een duurzame verantwoordelijkheid. Als moderatoren eenzijdig of zonder duidelijke aanleiding ingrijpen, riskeren ze hun geloofwaardigheid en kunnen leden hierover melding maken bij Facebook. In extreme gevallen behoudt het platform zich het recht voor om in te grijpen, bijvoorbeeld door de groep te verwijderen of beheerders te sanctioneren, zeker bij aanwijzingen van misbruik van macht of systematische schending van gemeenschapsnormen.

Kortom, de huidige moderatiepraktijk – waarbij informatieve berichten zonder duidelijke reden worden uitgesloten – lijkt in tegenspraak met Facebook’s eigen waarden en richtlijnen. Het sociale netwerk profileert zich als een plek waar mensen vrijelijk kunnen bijdragen aan het gesprek; een lokale groep die juist een zinvolle bijdrage levert, ondermijnt deze missie.

Volgen van de aanwijzing

De gevolgen van deze selectieve afwijzingen reiken verder dan alleen de gekwetste rechten van de auteurs van de afgewezen berichten. Lokale bronnen en erfgoedpromotie lijden eronder wanneer hun berichten het beoogde publiek niet bereiken. De heemkring Graningate, die al decennia erfgoedverhalen van Middelkerke levend houdt, mist bijvoorbeeld een belangrijk kanaal om haar evenementen en werk onder de aandacht te brengen. De beperkte zichtbaarheid kan leiden tot minder interesse en opkomst bij activiteiten ter bevordering van ons lokaal erfgoed. Dit is zonde, want dergelijke initiatieven zorgen voor gemeenschapsvorming en het bewaren van de lokale geschiedenis.

Ook de afwijzing van het Westtoer-artikel heeft een negatieve impact. Westtoer deelt vaak informatie over toeristische troeven, wandelroutes, erfgoedwandelingen en activiteiten aan de Kust. Wanneer dergelijke informatie niet mag worden gedeeld in de Middelkerkse groep, blijven inwoners en geïnteresseerden mogelijk onwetend over waardevolle tips en nieuws over hun eigen streek. Het wakkert tevens een gevoel aan dat bepaalde informatie niet welkom is, wat kan leiden tot zelfcensuur: leden zullen misschien geneigd zijn minder te posten uit vrees dat hun bijdrage alsnog wordt afgewezen. Dat heeft een verstikkend effect op de vrije informatieverspreiding binnen de gemeenschap.

Bovendien ontstaat er een kloof binnen de lokale online gemeenschap. Leden zien dat willekeurige censuur plaatsvindt, verliezen vertrouwen in de onpartijdigheid van de groep. Er kunnen alternatieve groepen of kanalen opduiken waar alles gedeeld mag worden, wat de centrale informatiedoorstroming versplintert. Een gemeenschapsforum verliest daardoor haar waarde wanneer niet alle relevante stemmen en nieuwsfeiten er aan bod kunnen komen. Voor het lokale bestuur en verenigingen betekent dit ook een gemiste kans: men bereikt minder mensen online, of moet uitwijken naar traditionele media om aankondigingen te doen, wat omslachtiger en minder interactief is.

Ten slotte kan deze kwestie zelfs sociale spanningen voeden. Wanneer moderatie als onrechtvaardig wordt ervaren, leidt dit tot frustratie en polarisatie. Men gaat speculeren over de motieven van de beheerders – is er sprake van persoonlijke vetes, politieke voorkeuren of willekeur? Regelmatige speculaties zijn nefast voor de samenhorigheid in een kleine gemeenschap. Transparante en eerlijke moderatie is dus niet alleen een juridisch of principieel ideaal, maar ook praktisch van belang om de vrede en eengezindheid onder inwoners te bewaren.

Oproep tot rechtvaardigheid en transparantie

Gezien het bovenstaande is een oproep tot rechtvaardigere moderatie terecht. De huidige praktijken in de Facebookgroep van Middelkerke zijn schadelijk en contraproductief. Ze ondermijnen zowel basisprincipes van vrije meningsuiting als Facebook’s eigen missie om mensen te verbinden. Het is van cruciaal belang dat de beheerders van de groep zich bezinnen op hun rol: zij zijn in feite de facto poortwachters van lokale informatie. Deze rol moet met zorg, neutraliteit en consistentie worden uitgevoerd.

Concreet zou de groepsmoderatie transparanter en consequenter kunnen. Enkele suggesties dringen zich op: stel duidelijke richtlijnen op die vooraf aangeven welk type berichten geweerd worden, en pas die regels consequent toe op iedereen. Als een bericht wordt afgewezen, communiceer dan aan de inzender waarom – welk reglement of welke reden ten grondslag ligt. Deze feedbackcultuur zou niet alleen de teleurstelling bij afwijzing milderen, maar ook de aanvaardbaarheid van de moderatie vergroten. Leden zullen begrijpen waar de grenzen liggen en zich eraan kunnen aanpassen, in plaats van in het ongewisse te blijven over wat er misging.

Daarnaast is het aan te raden om met een ruimer moderatorenteam te werken of overleg te plegen bij twijfelgevallen. Meer ogen en perspectieven kunnen voorkomen dat één persoonlijke voorkeur de overhand krijgt. Een kleine werkgroep van beheerders kan samen beslissen of een bericht al dan niet door de beugel kan. Dit spreidt de verantwoordelijkheid en verkleint het risico op willekeur. Mogelijk kan men ook peilen bij de gemeenschap zelf: bijvoorbeeld via een poll vragen of men bepaalde inhoud geschikt vindt. Zo wordt de groep democratischer beheerd.

Tot slot doet dit artikel een morele oproep: herstel de open dialoog en geef alle Middelkerkse stemmen een eerlijke kans. Laat lokale erfgoedverenigingen, cultuurinitiatieven en informatieve bronnen weer aan bod komen, zolang ze de basisregels respecteren. Censuur past niet in een gemeenschap die trots is op haar bruisende karakter. Door transparantie en rechtvaardigheid voorop te stellen, kan de Facebookgroep opnieuw uitgroeien tot wat ze bedoeld is om te zijn: een inclusieve plek voor alle inwoners om nieuws, kennis en ideeën over Middelkerke te delen. Dat is niet alleen juridisch en ethisch juist, maar ook bevorderend voor de sociale cohesie en het vertrouwen in onze lokale online gemeenschap.

Nawoord

Een bericht over de 45e verjaardag van heemkring Graningate, gepost door Andy Vermaut, werd recentelijk verwijderd uit de Facebookgroep van Middelkerke. Het bericht kondigde een erfgoedviering aan op zondag 23 februari 2025 in brasserie Bootsman, inclusief een link naar een artikel op indegazette.be. De afwijzing roept vragen op: waarom wordt dit soort lokale informatie niet toegestaan? Een nieuw artikel over Westtoer, waarin ook gemeente Middelkerke deelnam, werd ook afgewezen. Mag er nog iets gepost worden over Middelkerke op de groep van Middelkerke? Dat is de vraag die wij ons bij indegazette.be stellen.

Het gerechtvaardigde bericht bevatte details over een historisch evenement, georganiseerd door een vereniging die al decennia actief is in Middelkerke. De uitnodiging vermeldde de tijd, plaats en een externe link voor meer informatie. Toch besloot de beheerder van de groep het niet goed te keuren. Dit past in een patroon waarbij lokale artikelen en evenementen regelmatig worden afgewezen, tot frustratie van inwoners.

“Het is absurd dat een artikel over ons erfgoed wordt gezien als verdacht en wordt geweerd op de groep van Middelkerke,” reageert een anonieme volger. Is het omdat de brasserie Bootsman wordt vermeld en dit als indirecte reclame wordt gezien? Sommige groepen verbieden het noemen van bedrijven, zelfs bij niet-commerciële evenementen. Toch is de locatiekeuze voor zo’n evenement logisch en lokaal verankerd, wat de afwijzing extra verwarrend maakt.

Toen wij contact opnamen, bleek de beheerder van de Facebookpagina Horeca Groot-Middelkerke te antwoorden op de berichten die wij hen stuurden om informatie op te vragen over de afwijzing. Gebrek aan transparantie leidt tot speculaties over willekeurige moderatie.

Horeca Groot-Middelkerke reageerde over het beleid voor het plaatsen van lokale berichten. Ondanks herhaalde pogingen om artikelen over de gemeente te delen, wordt deze inhoud de laatste tijd stelselmatig geweerd. De spanning loopt op na een recente uitwisseling waarbij de beheerder eenvoudigweg verwees naar “groepsregels” zonder verdere toelichting.

De Facebookbeheerder met de naam Horeca Groot-Middelkerke werd aangesproken, een account dat voornamelijk lokale horeca-berichten deelt en de groep beheert. Wij probeerden onder meer een artikel over een Westtoer-initiatief aan de kust te posten waaraan Middelkerke participeert. Ook dit werd afgekeurd door de beheerders van de groep Middelkerke. “Ik post enkel zaken over Middelkerke op de groep van Middelkerke, of zaken waarbij de gemeente Middelkerke zelf betrokken is,” verklaarde de gebruiker. Toch kreeg het account te horen dat berichten “vandaag al niet” voldoen.

Westtoer promoot nochtans verschillende horecazaken in Middelkerke en het toerisme aan de kust in zijn geheel. Indegazette.be biedt deze informatie gratis en puur op vrijwillige basis aan, zonder enige commerciële bijbedoeling. Integendeel: het in stand houden van indegazette.be kost 6000 euro per jaar, waarvan Andy Vermaut uit eigen zak betaalt, zonder iemand iets te vragen. “Onbaatzuchtigheid wordt niet meer erkend in deze samenleving.”

De beheerder verwijst meermaals naar het advies om “de feedback én de groepsregels te lezen”. Wat de regels precies inhouden, blijft onduidelijk, want de betrokkene blokkeerde mij nadat ik de vraag had gesteld. “Over democratisch beheer gesproken?”

Horeca Groot-Middelkerke reageerde afwijzend op de vraag waarom het artikel over de lokale heemkring werd verwijderd. Wij van indegazette.be vinden deze afwijzingen niet alleen “onfair en onbegrijpelijk”, maar ook onrechtvaardig. Het is normaal dat een nieuwswebsite het nieuws over Middelkerke deelt bij een groep van Middelkerke, zeker om de gemeente en haar initiatieven onder de aandacht te brengen – en dat is onze enige bedoeling. Dat de beheerder dan antwoordt dat wij enkel onze site willen promoten, is onterecht. Indegazette.be verspreidt het nieuws volledig onbaatzuchtig, zonder enige bedoeling om onze site te versterken. Integendeel: wij zorgen ervoor dat de informatie gratis bij de mensen komt, zonder paywall, reclame of bijbedoelingen.

De afwezigheid van transparante criteria leidt tot frustratie. “Ik begrijp dat niet,” schreef ik op de Facebookmessenger van Horeca Groot-Middelkerke die de groep beheert. “Wat is de reden?” Het feit dat een account genaamd Horeca Groot-Middelkerke, dat zelf reclame maakt voor de horeca van Middelkerke, zo omgaat met berichten over de gemeente, is tegenstrijdig. Er zijn systematisch mensen die misbruik maken van het beheer van soortgelijke groepen. Zelf beheer ik 50 Facebookgroepen en probeer ik zoveel mogelijk mensen van dienst te zijn, zonder anderen te blokkeren.

“Het is niet omdat je zelf goed doet, dat anderen ook goed voor je zijn. Er is veel machtsmisbruik door beheerders die zich als koningen gedragen.” Dit zou door Facebook moeten worden aangepakt; er zouden uniforme regels moeten komen voor alle groepen, zodat willekeur door sommige beheerders wordt uitgesloten. “Een zeveraar eerste klas,” noemen wij deze beheerder die namens de Horeca van Groot-Middelkerke spreekt. Wij willen niet onterecht behandeld worden door deze persoon, terwijl wij alles onbaatzuchtig doen, zonder winstoogmerk. “Getuige daarvan is dat er geen enkele reclame op indegazette.be voorkomt.”

Critici vragen zich af of er een verborgen agenda speelt. Waarom worden berichten van een officieel erkend persaccount geweerd, terwijl de groep bedoeld is voor lokaal nieuws over Middelkerke? De beheerders houden vol dat artikelen “welkom zijn, mits ze aan de regels voldoen” – maar welke grenzen precies zijn toegestaan, blijft een raadsel.

Een lokaal erfgoedevenement in Middelkerke belandde in de spamfilter van de Facebookgroep. Zijn externe links of conventionele vermeldingen de boosdoener? De roep om duidelijke richtlijnen groeit – want geschiedenis verdient een podium!Deze kwestie illustreert een breder dilemma in online gemeenschappen: de spanning tussen vrijheid van informatie en ondoorzichtige moderatie. De afwijzing van lokale erfgoedberichten in een groep die juist bedoeld is om Middelkerke te verbinden, is ironisch en contraproductief. Het onderstreept het belang van transparantie: heldere regels, consistente handhaving en ruimte voor dialoog zijn essentieel om vertrouwen te behouden.Platforms zoals Facebook hebben een verantwoordelijkheid om machtsmisbruik door beheerders tegen te gaan. Zonder democratische checks-and-balances vervallen online ruimtes snel tot persoonlijke speeltuinen, waar gemeenschapsbelangen ondergeschikt raken aan individuele grillen. Laten we hopen dat dit artikel een wake-upcall is – niet alleen voor de beheerders van Bruisend Middelkerke, maar voor alle digitale poortwachters. Want wie de geschiedenis censureert, schaadt de toekomst van de gemeenschap.

Uiteindelijk worden wij voor onze onbaatzuchtige inzet geblokkeerd op de groep.

Nadien krijgen wij nog een bericht van onderstaande:

Hij stuurt ons de regels van de Facebookgroep, wanneer ik nog even wil antwoorden word ik geblokkeerd. Tot zover het democratisch beheer van de Facebookgroep van Middelkerke waar berichten over Middelkerke worden verboden.

Andy Vermaut