Karpersterfte in Blankaart: Had dit echt niet voorkomen kunnen worden? (opinie)

09 oktober 2025

De massale vissterfte in de Blankaartvijver laat een wrang gevoel achter bij lokale vissers. Verschillenden hebben ons gecontacteerd met een duidelijke boodschap: de reactie kwam veel te laat en deze sterfte was vermedenbaar. Hun stemmen voegen een nieuwe dimensie toe aan het verhaal van conservator Guido Vandenbroucke, die de sterfte eerder relativeerde als “pijnlijk maar geen ramp”.

Waarschuwingen die in de wind werden geslagen

Volgens de vissers waren de waarschuwingssignalen al weken zichtbaar. De dalende waterstand in de Blankaartvijver was een groeiend probleem, en de zuurstofproblemen kwamen niet onverwacht. “Ze hebben het zeker zien aankomen,” zegt een visser die anoniem wil blijven. “De vraag is waarom er pas werd ingegrepen toen het al te laat was.”

Kritiek op het waterbeheer

De kern van de kritiek richt zich op het waterbeheer. Terwijl de conservator aangeeft dat nadat het kalf verdronken was, pas water uit de IJzer zou ingelaten worden, vragen echt heel veel vissers zich af waarom deze maatregel niet preventief is genomen. Het verhogen van de waterstand met twintig centimeter was volgens hen eerder mogelijk geweest. De vrees voor herhaling die Guido Vandenbroucke uitspreekt, onderstreept volgens hen juist het gebrek aan proactief beleid.

Een te complexe oplossing?

De verklaring dat beluchters plaatsen “een onbegonnen zaak” is, stuit op onbegrip. “Als je weet welke zones gevoelig zijn, kun je daar echt wel gericht maatregelen gaan nemen,” klinkt het. De vissers erkennen dat technische ingrepen moeilijk kunnen zijn, maar vragen zich af of alle mogelijkheden echt benut zijn om de vissen te redden. De sterfte vond niet toevallig plaats in de ondiepe zone bij de vogelkijkhut, een gebied dat volgens hen extra aandacht verdient.

Een pijnlijk hoofdstuk in het natuurbeheer

De vissterfte in de Blankaart is volgens Guido geen ecologische ramp. Het is een pijnlijk hoofdstuk in het natuurbeheer dat vraagtekens zet bij tijdig ingrijpen. De tienduizend kilogram dode vissen vertellen een verhaal van gemiste kansen. Terwijl de conservator benadrukt dat er geen algemene sterfte was in de vijver, blijven de vissers met een onbeantwoorde vraag zitten: waarom moesten zoveel vissen sterven? Waarom werd er bij de eerste signalen van vissterfte geen proactieve maatregelen genomen? Toen de vissen zich in de ondiepe zones van de Blankaartvijver begonnen te groeperen, zou dat voor ervaren vissers een duidelijk signaal zijn. De dieren zochten instinctief naar zuurstofrijker water, maar vonden geen uitweg. Dit groeperen was het laatste waarschuwingssignaal voor de massale sterfte die zou volgen, maar deze signalen werden blijkbaar genegeerd.

Het kantelmoment dat niemand zag

“Je ziet de vissen onrustig worden, ze zoeken elkaars nabijheid in de diepere delen die er nog zijn,” vertelt een lokale visser die niet met zijn naam indegazette.be wil komen. “Dat is het moment waarop je moet ingrijpen.” De conservator gaf later aan dat preventieve maatregelen zoals beluchten “een onbegonnen zaak” waren voor het volledige gebied. Toch rijst de vraag waarom niet gericht werd ingegrepen in de kritieke zones waar de vissen zich verzamelden. Als ze zelf geen kaas gegeten hebben van vis -en waterbeheer, hadden ze toch gewoon de hulp kunnen inroepen van de karper -en vissers verenigingen die Vlaanderen telt om de vissen te komen redden.

Het gemiste van een gerichte aanpak

Toen het groeperen begon, hadden gerichte maatregelen in de ondiepe zone bij de vogelkijkhut nog een verschil kunnen maken. Het plaatsen van tijdelijke beluchters op die locatie, of een versnelde waterinlaat uit de IJzer, had de zuurstofcrisis kunnen verzachten. De vissers benadrukken dat het niet ging om het redden van de volledige vijver, maar om het voorkomen van massale sterfte op een kritieke locatie.

Een les voor de toekomst

De tienduizend kilogram dode vissen hadden een verhaal kunnen zijn over succesvol crisisbeheer, in plaats van een pijnlijk hoofdstuk in het natuurbeheer. De conservator stelt dat een herhaling niet kan worden vermeden, maar de vissers en verschillende vissersverenigingen zien dit anders. Voor hen toont deze gebeurtenis aan dat vroegtijdige signalen serieus moeten worden genomen, zelfs als de oplossing niet perfect is. De vissterfte in de Blankaart was volgens hen gewoon een managementcrisis. Een crisis die had kunnen worden vermeden als de waarschuwingen van de natuur niet waren genegeerd.

Indegazette.be ging ook ten rade bij het Vlaams Karpercollectief. “Eerst en vooral wil ik u bedanken om dit incident serieus te nemen en er verder op in te gaan. Het VKC neemt op dit moment, alvorens verder onderzoek te doen, nog geen standpunt in. Wel is duidelijk dat dit vermeden had kunnen worden. Verenigingen zoals het VKC zijn er net om bij problemen te ingrijpen en te schakelen waar nodig. Naar de exacte reden zouden wij dus nog graag zelf onderzoek doen. Wij willen ook Conservator Guido Vandenbroucke hierover spreken. Pas dan zullen wij verdere toelichtingen kunnen geven in deze zaak. Van zodra wij meer informatie hebben zullen wij u op de hoogte houden, ” stelt Oskar Borowski van het VKC.