Rusland en China verstevigen militaire samenwerking met gezamenlijke oefeningen in de Stille Oceaan

14 oktober 2024

Op 14 oktober 2024 arriveerde de Russische minister van Defensie, Andrei Belousov, in de Volksrepubliek China (PRC) voor een officieel bezoek dat in het teken stond van de intensivering van de militaire samenwerking tussen de twee grootmachten. Het bezoek vond plaats tegen de achtergrond van grootschalige maritieme oefeningen tussen Rusland en China in de noordwestelijke Stille Oceaan. Deze oefeningen vormen een cruciaal onderdeel van de bilaterale defensiesamenwerking die beide landen de afgelopen jaren steeds verder hebben uitgebreid.

Topontmoeting in Peking: Rusland en China smeden nauwere banden

Tijdens zijn bezoek aan Peking op 14 oktober ontmoette Andrei Belousov zijn Chinese ambtgenoot, minister van Defensie Dong Jun. Beide ministers bespraken de rol van hun bilaterale samenwerking bij het versterken van de defensieve capaciteiten van zowel Rusland als China, en het waarborgen van wereldwijde veiligheid en regionale stabiliteit. Dong benadrukte dat zowel Rusland als China een gedeelde wens hebben om hun militaire samenwerking te ontwikkelen en nieuwe wegen te verkennen voor gezamenlijke defensie-initiatieven, hoewel hierover geen specifieke details werden vrijgegeven.

Deze ontmoeting onderstreept de geopolitieke en strategische verschuiving die gaande is, waarbij zowel Rusland als China zich steeds meer richten op militaire samenwerking om hun invloed in deze-regio te vergroten. Voor beide landen is dit niet alleen een kwestie van gezamenlijke militaire oefeningen, maar ook een manier om hun strategische posities te versterken te midden van een veranderend wereldwijd machtsevenwicht.

Grootschalige oefeningen in de Stille Oceaan: een toonbeeld van samenwerking

Op dezelfde dag als het diplomatieke overleg publiceerde het Russische ministerie van Defensie beelden van een lopende gezamenlijke anti-onderzeeëroefening met het Chinese Volksbevrijdingsleger (PLA) in de noordwestelijke Stille Oceaan. Deze oefeningen, waarbij zowel Russische als Chinese marineschepen betrokken zijn, richten zich op het verbeteren van de anti-onderzeebootcapaciteiten en het uitvoeren van gezamenlijke patrouilles in de Azië-Pacific-regio. De gezamenlijke marineoefeningen zijn een duidelijke manifestatie van de toegenomen defensiesamenwerking tussen Rusland en China, waarbij beide landen waardevolle lessen kunnen trekken uit deze gezamenlijke operaties.

Een van de belangrijkste aspecten van deze oefeningen is de verbetering van de interoperabiliteit tussen de Russische en Chinese strijdkrachten. Door samen te trainen, ontwikkelen ze een dieper begrip van elkaars militaire doctrines en tactieken, wat in de toekomst kan bijdragen aan meer efficiënte gezamenlijke operaties. Rusland, dat ervaring heeft opgedaan met het afweren van Oekraïense autonome maritieme drones die Russische marine- en haveninfrastructuur aanvielen, deelt deze kennis met China. Voor de Volksrepubliek China zijn deze lessen bijzonder waardevol in het licht van mogelijke toekomstige acties tegen Taiwan, waarbij soortgelijke aanvallen een strategische uitdaging zouden kunnen vormen.

Chinese militaire oefeningen rondom Taiwan: een boodschap aan de regio

De militaire samenwerking tussen Rusland en China krijgt extra gewicht door de timing van grootschalige Chinese oefeningen rondom Taiwan, die samenvielen met het bezoek van Belousov. Het Chinese Ministerie van Defensie voerde op 14 oktober uitgebreide marineoefeningen uit waarbij Taiwan werd omcirkeld door een vloot oorlogsschepen. Deze acties worden gezien als een directe reactie op de oplopende spanningen in de regio en vormen een krachtig signaal van China’s militaire capaciteiten en bereidheid om zijn invloed in de regio te verdedigen.

Het feit dat deze oefeningen samenvielen met de Russische aanwezigheid in China, benadrukt de nauwe strategische samenwerking tussen de twee landen. Terwijl Rusland zijn militaire positie in Oost-Europa consolideert, richt China zich op zijn strategische doelstellingen in de Azië-Pacific-regio, met een bijzondere nadruk op Taiwan. De gezamenlijke militaire oefeningen versterken de positie van beide landen en zorgen ervoor dat ze elkaar kunnen ondersteunen in geval van een escalatie van regionale conflicten.

Russische aanvallen op Oekraïense havens: Oekraïnes graancorridor onder druk

Terwijl Rusland en China zich richtten op hun samenwerking in de Stille Oceaan, voerde Rusland op dezelfde dag, 14 oktober, opnieuw aanvallen uit op Oekraïense havens in de regio Odesa. Dit was de vierde aanval op Oekraïense havens sinds 5 oktober, en maakt deel uit van een bredere Russische strategie om Oekraïne’s graanexport te verstoren. Deze aanvallen, gericht op civiele schepen en haveninfrastructuur, hebben tot doel de Oekraïense graancorridor te ondermijnen en de internationale steun voor Oekraïne te verzwakken.

Op 14 oktober troffen Russische troepen de haven van Odesa met een ballistische raket, waarbij verschillende civiele schepen, waaronder de NS Moon (vlag van Belize) en de Optima (vlag van Palau), evenals havensystemen en een graanpakhuis werden beschadigd. De Optima was eerder op 7 oktober al geraakt door Russische aanvallen. De herhaalde aanvallen op Oekraïense havens en de schepen die daar aanmeren, worden gezien als onderdeel van een Russische strategie om Oekraïne te dwingen tot onderhandelingen door zijn economische infrastructuur te verzwakken.

Gevolgen voor de wereldwijde voedselvoorziening

De aanhoudende aanvallen op Oekraïense havens hebben niet alleen gevolgen voor Oekraïne, maar ook voor de wereldwijde voedselvoorziening. Oekraïne is een van de grootste graanexporteurs ter wereld, en de verstoring van zijn graanuitvoer via de Zwarte Zee kan leiden tot een stijging van de wereldwijde voedselprijzen en voedseltekorten in kwetsbare regio’s, vooral in delen van Afrika en het Midden-Oosten. Het internationale belang van de Oekraïense graancorridor maakt deze aanvallen des te zorgwekkender voor de wereldwijde markten.

Russische ultranationalistische militaire bloggers, ook wel milbloggers genoemd, hebben de aanvallen op Oekraïense havens verdedigd en riepen zelfs op tot verdere aanvallen op Oekraïense graaninfrastructuur. Deze retoriek past binnen de bredere strategie van het Kremlin om de Oekraïense economie te destabiliseren en Oekraïne te verzwakken in de ogen van het Westen.

Strategische implicaties voor de toekomst

De gezamenlijke militaire oefeningen van Rusland en China in de Stille Oceaan en de voortdurende Russische aanvallen op Oekraïne tonen aan dat beide landen vastbesloten zijn hun strategische belangen na te streven, zowel op regionaal als mondiaal niveau. De intensivering van de militaire samenwerking tussen Rusland en China vormt een belangrijke geopolitieke verschuiving, waarbij beide landen nauwer samenwerken om hun invloedsferen uit te breiden en te verdedigen.

Het is duidelijk dat zowel Rusland als China zich voorbereiden op een periode van verhoogde geopolitieke spanningen. Terwijl Rusland zijn militaire activiteiten in Oekraïne voortzet, kijkt China met grote interesse naar Taiwan en de bredere Azië-Pacific-regio. De samenwerking tussen beide landen is een duidelijk teken dat zij elkaar steunen in hun respectieve conflicten en strategische doelstellingen.

Oktober 2024 markeert een belangrijk keerpunt in de wereldwijde geopolitieke verhoudingen. De gezamenlijke militaire oefeningen van Rusland en China, gecombineerd met de escalatie van de Russische aanvallen op Oekraïne, vormen een teken van de steeds nauwere banden tussen deze twee grootmachten. Terwijl de wereld toekijkt, blijven Rusland en China hun samenwerking versterken, niet alleen op militair gebied, maar ook op diplomatiek en strategisch niveau. De komende maanden zullen waarschijnlijk verdere aanwijzingen geven over hoe deze samenwerking zich zal ontwikkelen en welke impact dit zal hebben op de wereldorde.