Samen de waarheid vinden: hoe Baha’i-consultatie eenheid en rechtvaardigheid brengt

20 april 2025

Op 19 april 2025 vulde een inspirerende bijeenkomst in Nijmegen de harten van tientallen aanwezigen met hoop en verbondenheid. De dag, gewijd aan Baha’i-consultatie, bracht mensen samen om te leren hoe deze unieke methode van besluitvorming eenheid, respect en rechtvaardigheid bevordert. Onder leiding van experts zoals Karl-Jürgen Seez en Jean-Marie Nau, en met actieve bijdragen van Andy Vermaut, Carl Heinz en Michael, werd duidelijk hoe deze spirituele aanpak niet alleen praktische oplossingen biedt, maar ook relaties versterkt. Geïnspireerd door de geschriften van Baha’u’llah en Abdu’l-Baha, liet deze dag in Nijmegen zien hoe consultatie een licht kan werpen op de weg naar een meer verbonden wereld.

Een spirituele start in Nijmegen

De bijeenkomst begon om 9:00 uur met een devotioneel moment dat de toon zette voor de dag. Een gebed, gebaseerd op de woorden van Abdu’l-Baha, riep op tot onthechting van persoonlijke verlangens en het zoeken naar goddelijke leiding. Dit moment van stilte en bezinning bracht de aanwezigen in een sfeer van openheid en wederzijds respect, essentieel voor Baha’i-consultatie. Deelnemers voelden meteen de kracht van deze spirituele basis, die de groep voorbereidde op de diepgaande uitwisselingen die zouden volgen.

Na deze opening hield Karl-Jürgen Seez een plenaire lezing over de historische context en unieke kenmerken van Baha’i-consultatie. Hij legde uit dat deze methode, geworteld in de leringen van de Baha’i-religie, gericht is op het vinden van de beste oplossingen door een vrije uitwisseling van ideeën in een spirituele sfeer. In tegenstelling tot gangbare discussies vermijdt consultatie competitie en ego. Seez benadrukte dat het proces draait om het zoeken naar waarheid, met eenheid als zowel middel als doel. Hij wees op de woorden van Baha’u’llah, die consultatie omschrijft als een “licht dat de weg wijst”. Deze lezing zette de aanwezigen aan het denken over hoe deze principes ook buiten de Baha’i-gemeenschap kunnen worden toegepast, bijvoorbeeld in publieke debatten.

De kern van Baha’i-consultatie

Na een korte pauze om 10:30 splitste de groep zich op voor workshops die de theorie in praktijk brachten. In de workshop van Jean-Marie Nau, getiteld “Engaging in Bahá’í Consultation”, ervoeren deelnemers hoe consultatie werkt als een betekenisvol deliberatief proces. Onder leiding van facilitator Carl Heinz, en met actieve bijdragen van Andy Vermaut en Michael, werd een casus besproken over het kiezen van een datum voor een gemeenschapsfeest. Zelfs bij een hypothetische stemming van vijf tegen vier, benadrukte de groep het belang van eenheid in actie: iedereen steunt de beslissing, ongeacht persoonlijke voorkeuren. Carl legde uit dat dit principe van “eenheid boven eigen gelijk” verdeeldheid voorkomt en vertrouwen bouwt binnen de groep.

Onthechting was een ander cruciaal aspect. Andy Vermaut, die ervaringen deelde uit zijn werk met klimaatactiekampen, legde uit dat ideeën, eenmaal gedeeld, gemeenschappelijk bezit worden. Deelnemers werden aangespoord om hun meningen los te laten en open te staan voor alternatieven. Dit voorkomt dat discussies verzanden in koppigheid, zoals Abdu’l-Baha waarschuwt in zijn oproep tot een “spirituele conferentie” in plaats van een debat. In Nijmegen werd deze onthechting tastbaar toen de groep ideeën vrijelijk liet evolueren, zonder persoonlijke belangen te laten overheersen. Een deelnemer merkte op hoe verfrissend dit was vergeleken met gangbare besluitvorming, waar politieke manoeuvres vaak domineren.

Inclusiviteit als sleutel tot rechtvaardigheid

De tweede workshop, geleid door Karl-Jürgen Seez en getiteld “Bahá’í Consultation, challenges and approaches”, verdiepte de discussie door uitdagingen en toepassingen in bredere maatschappelijke contexten te verkennen. Een centraal thema was inclusiviteit, vooral het betrekken van minderheden. Andy Vermaut bracht een krachtig voorbeeld naar voren uit zijn werk met grote groepen, zoals klimaatacties met vijfhonderd mensen. Hij stelde dat beslissingen pas worden genomen als iedereen zich gehoord voelt. Als een minderheid bezwaren heeft, kan een nieuwe bijeenkomst worden gepland om alternatieven te bespreken. Dit idee vond weerklank bij een deelnemer met ervaring in het Belgische rechtssysteem, waar consultatie tussen daders en slachtoffers leidde tot oplossingen die beide partijen motiveerden. Dit proces, dat soms hele families betrok, bewees dat inclusieve besluitvorming conflicten kan transformeren en herhaling voorkomt.

Michael bracht een nuance aan door te wijzen op de balans tussen efficiëntie en eenheid. Voor eenvoudige kwesties, zoals het kiezen van een datum voor een feest, volstaat een snelle meerderheidsbeslissing. Maar bij complexe onderwerpen, zoals een fonds voor de Roma-gemeenschap, is meer tijd nodig om alle stemmen te integreren. Hij vroeg: “Bepaalt de complexiteit van een probleem hoe lang we moeten overleggen voor een rechtvaardige oplossing?” Deze vraag leidde tot een levendige uitwisseling, waarbij de groep erkende dat gevoelige kwesties extra zorg vereisen om niemand uit te sluiten. Een voorbeeld dat ter sprake kwam, was het betrekken van Roma bij het ontwerp van een educatief fonds, wat hun empowerment zou vergroten en de oplossing effectiever zou maken.

Praktijk en observatie in actie

De workshop van Jean-Marie Nau, die begon om 10:45, bood een praktische toepassing van consultatie. Deelnemers splitsten zich op in een praktijk- en een observatiegroep. De praktijkgroep, met Andy, Michael en anderen, overlegde over de vraag of unanieme overeenstemming nodig is voor verenigde actie. Andy pleitte hartstochtelijk voor een proces waarin niemand wordt buitengesloten, zelfs in grote groepen. Hij wees op Mahatma Gandhi’s werk, waarbij beslissingen pas werden uitgevoerd als iedereen zich erin kon vinden. Dit contrasteerde met de Baha’i-aanpak, waarbij een meerderheidsbeslissing soms volstaat, mits de groep deze als één geheel steunt. Een Amerikaanse deelnemer vergeleek dit met het Amerikaanse Hooggerechtshof, waar dissenting opinions verdeeldheid benadrukken, terwijl een Baha’i spirituele assemblee een beslissing als één geheel presenteert, zelfs na een nipte stemming.

De observatiegroep, waaronder een psycholoog, gaf waardevolle feedback. Ze merkten op dat sommige bijdragen te lang waren, waardoor stillere stemmen minder ruimte kregen. Non-verbale signalen speelden ook een rol: oogcontact wees op betrokkenheid, terwijl wegkijken soms een teken was van diep nadenken. Een deelnemer met ADD legde uit dat hij oogcontact vermeed om zich te concentreren, wat de groep deed nadenken over hoe persoonlijke verschillen de dynamiek beïnvloeden. Een andere observatie was dat de facilitator, ondersteund door Carl Heinz, soms werd overstemd door enthousiaste sprekers zoals Andy, wat de structuur uitdaagde. Toch zorgde Carl voor een respectvolle sfeer, waarbij actieve luistervaardigheden en gematigdheid centraal stonden.

Eenheid versus unanieme overeenstemming

De spanning tussen eenheid en unanieme overeenstemming was een kernpunt in Nijmegen. Andy bracht in dat echte eenheid pas ontstaat als iedereen zich gehoord voelt, zoals in zijn ervaring met klimaatacties. Hij stelde voor om bij weerstand een nieuwe bijeenkomst te plannen, zodat minderheden alternatieven kunnen aandragen. Karl-Jürgen Seez nuanceerde dit door te wijzen op de praktische realiteit: bij eenvoudige kwesties is snelheid soms nodig, maar bij gevoelige onderwerpen, zoals beleid voor migranten, is meer tijd essentieel. Hij benadrukte dat consultatie ook in publieke debatten buiten de Baha’i-context kan worden toegepast, bijvoorbeeld bij maatschappelijke vraagstukken waar inclusiviteit cruciaal is. Een deelnemer merkte op dat de spirituele principes van respect en onthechting universeel zijn en kunnen bijdragen aan rechtvaardiger beleid.

Een concreet voorbeeld dat werd besproken, was een hypothetische beslissing over de datum van een feest. Als zeven mensen op 1 mei konden en vijf op 2 mei, zou een snelle keuze voor 1 mei efficiënt zijn, maar de groep erkende dat iedereen de beslissing moest steunen. Bij complexere kwesties, zoals het opzetten van een educatiefonds, zou de betrokkenheid van de doelgroep prioriteit krijgen. Dit onderstreepte het belang van flexibiliteit in consultatie, afhankelijk van de aard van het probleem.

Uitdagingen en lessen

De workshops, die doorgingen tot na de lunch om 13:45, brachten ook uitdagingen aan het licht. De observatiegroep merkte op dat niet iedereen evenveel sprak, deels door lange bijdragen van anderen. Een psycholoog wees op het belang van actieve deelname en het bewust ruimte maken voor stillere stemmen. Een andere deelnemer reflecteerde op het “Hawthorne-effect”: de aanwezigheid van observatoren beïnvloedde de dynamiek, omdat sommigen zich bewuster gedroegen. Dit leidde tot een discussie over hoe consultatie in natuurlijke settings nog krachtiger kan zijn.

Ondanks deze uitdagingen straalde de groep een natuurlijke eenheid uit. Een deelnemer merkte op dat het gebed en de gedeelde intentie een gevoel van vriendschap creëerden, zelfs zonder volledige overeenstemming. Dit onderstreepte de kracht van Baha’i-consultatie: het proces zelf, met zijn focus op respect en waarheid, verbindt mensen op een dieper niveau. Een observator merkte op dat non-verbale signalen, zoals een glimlach van een deelnemer, de warme sfeer weerspiegelden.

Een blijvende inspiratie

De bijeenkomst in Nijmegen liet een onuitwisbare indruk achter. Karl-Jürgen Seez en Jean-Marie Nau toonden hoe Baha’i-consultatie verder gaat dan besluitvorming: het is een manier om relaties te versterken en collectieve wijsheid te ontsluiten. Andy Vermaut vatte het treffend samen: “Als iedereen zich gehoord voelt, wordt een beslissing niet alleen geaccepteerd, maar ook gedragen.” Of het nu gaat om een kleine groep in Nijmegen of een groot actieplatform, de principes van onthechting, respect en eenheid maken het mogelijk om complexe uitdagingen aan te gaan met compassie en helderheid.

Deelnemers vertrokken met een hernieuwd besef van hoe een spirituele benadering praktische problemen kan transformeren. In een wereld die snakt naar verbinding, biedt Baha’i-consultatie een licht dat de weg wijst naar een rechtvaardigere en meer verenigde toekomst.