Verdwijnende getuigen: de urgente roep om Holocaust-overlevenden te horen

22 april 2025

Op 22 april 2025, tijdens de herdenkingsdag Yom HaShoah, brengt de Claims Conference een rapport uit dat de situatie van Holocaust-overlevenden wereldwijd in kaart brengt. Dit document, genaamd Verdwijnende getuigen, schetst een indringend beeld van een generatie die snel kleiner wordt. Het benadrukt hoe belangrijk het is om nu naar hun verhalen te luisteren en hun ervaringen vast te leggen. Ook in België, waar nog een kleine groep overlevenden woont, klinkt deze oproep luid.

Een generatie die verdwijnt

Wereldwijd leven nog ongeveer 220.000 Joodse Holocaust-overlevenden, verspreid over meer dan 90 landen. Bijna de helft van hen woont in Israël, terwijl anderen in Noord-Amerika, Europa en andere gebieden verblijven. In België vormen zij een kleine groep, vaak op hoge leeftijd en met specifieke behoeften. Velen waren nog kinderen tijdens de Tweede Wereldoorlog en dragen al decennia de gevolgen van vervolging. De Claims Conference wijst erop dat de tijd om hun getuigenissen te bewaren steeds korter wordt, omdat hun aantal snel afneemt. Deze overlevenden zijn niet alleen getuigen van verschrikkingen, maar ook van ongelooflijke veerkracht. Hun verhalen zijn essentieel voor educatie en het levend houden van de herinnering, vooral in een tijd waarin desinformatie en ontkenning van de Holocaust toenemen. In België blijft hun stem van grote waarde, zeker met de geschiedenis van deportaties vanuit de Dossinkazerne in Mechelen nog vers in het geheugen.

Ondersteuning voor overlevenden

Veel Holocaust-overlevenden hebben behoefte aan zorg, zoals thuiszorg, medische hulp of sociale ondersteuning. In België werken lokale organisaties samen met de Claims Conference om aan deze behoeften te voldoen. In 2025 zal de Claims Conference wereldwijd ongeveer 535 miljoen dollar uitkeren aan meer dan 115.000 overlevenden, wat omgerekend neerkomt op ongeveer 493 miljoen euro. Daarnaast wordt 888 miljoen dollar geïnvesteerd in subsidies voor sociale diensten, wat overeenkomt met zo’n 818 miljoen euro. (Wisselkoersen zijn gebaseerd op een gemiddelde koers van 1 dollar = 0,9215 euro op 22 april 2025.) Deze middelen gaan naar instellingen die voedsel, medicijnen en zorg bieden, ook in België. De organisatie, die sinds 1951 compensatie en hulp biedt aan slachtoffers van de nazivervolging, blijft daarnaast ijveren voor Holocaust-educatie. In een wereld waar antisemitisme en onwetendheid over de Shoah groeien, is het volgens hen cruciaal om de feiten levend te houden. Dit geldt zeker voor België, waar de geschiedenis van de Joodse gemeenschap tijdens de oorlog nauw verbonden is met steden als Antwerpen en Brussel.

Een dringende oproep

Het rapport Verdwijnende getuigen roept op om de verhalen van overlevenden actief vast te leggen. Hun getuigenissen zijn niet alleen historisch erfgoed, maar ook een waarschuwing voor toekomstige generaties. In België, waar de Joodse gemeenschap een rijke geschiedenis heeft, biedt dit een kans om de band met het verleden te versterken. De Claims Conference moedigt mensen aan om contact te zoeken met overlevenden, hun ervaringen te delen en hun nalatenschap te eren. Voor wie meer wil weten over het rapport, is Cornelia Levi vanaf 15 april 2025 bereikbaar via e-mail. Geïnteresseerden in de activiteiten van de Claims Conference kunnen updates vinden op hun officiële website: www.claimscon.org.

Een blijvende herinnering

Het rapport Verdwijnende getuigen dient als een wake-upcall. Het herinnert aan de plicht om te luisteren zolang dat nog kan en om te leren van degenen die de geschiedenis in hun herinneringen dragen. In België en daarbuiten blijft deze oproep resoneren. De verhalen van overlevenden zijn een krachtig middel om de lessen van het verleden levend te houden en toekomstige generaties te waarschuwen voor de gevolgen van haat en onverschilligheid.