Iran op rand van nieuwe nucleaire crisis: presidentskandidaten botsen over toekomst van het land
Teheran, 19 juni 2024 – De eerste presidentsdebatten in Iran brachten felle discussies aan het licht tussen de drie belangrijkste kandidaten, met uiteenlopende standpunten over de economie en nucleaire onderhandelingen. Dit gebeurt te midden van een groeiende dreiging van een nucleaire crisis en oplopende internationale spanningen.
Kandidaat Ghalibaf open voor nucleaire onderhandelingen
Mohammad Bagher Ghalibaf, een hardliner, toonde zich bereid om nucleaire onderhandelingen met het Westen aan te gaan om de sancties op te heffen. Hij stelde voor om een gefaseerde overeenkomst te overwegen voor sanctieverlichting. Zijn standpunt komt overeen met recente berichten dat zijn adviseurs westerse diplomaten hebben benaderd om voorwaarden te scheppen voor hervatting van de nucleaire besprekingen als Ghalibaf president wordt. Ghalibaf benadrukte ook de dringende noodzaak om economische overeenkomsten met China en Rusland te operationaliseren en wees op inflatie als een van de meest urgente economische problemen.
Jalili verwerpt Westerse onderhandelingen
Saeed Jalili, eveneens een hardliner, bagatelliseerde het belang van nucleaire onderhandelingen met het Westen. Hij bekritiseerde eerdere presidenten, waaronder Hassan Rouhani, voor hun afhankelijkheid van internationale overeenkomsten om economische problemen op te lossen. Jalili promootte daarentegen een beleid gericht op zelfvoorziening en autarkie. Hij wees problemen zoals inflatie en een worstelende private sector toe aan slecht middelenbeheer.
Pezeshkian pleit voor economische diplomatie
De hervormingsgezinde Masoud Pezeshkian pleitte voor uitbreiding van de economische diplomatie met zowel regionale als extra-regionale landen. Hij betoogde dat Iran economische interactie met andere landen nodig heeft om te groeien. Pezeshkian riep specifiek op tot verhoging van Iraanse exporten en buitenlandse investeringen. Hij benadrukte dat internationale sancties een “ramp” zijn geweest voor Iran, wat in lijn is met zijn historische steun voor het Joint Comprehensive Plan of Action.
Iran breidt nucleaire activiteiten uit
Te midden van deze politieke spanningen is Iran begonnen met computermodellen die de ontwikkeling van kernwapens kunnen ondersteunen. De VS en Israëlische inlichtingendiensten hebben hiervan kennis genomen en onderzoeken de situatie. Deze ontwikkeling komt terwijl Iran zijn nucleaire programma de afgelopen maanden heeft uitgebreid, met nieuwe centrifuges bij de nucleaire faciliteiten in Natanz en Fordow. De voorraad van 60 procent verrijkt uranium steeg van februari tot mei 2024 met meer dan 15 procent, aldus het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA).
Komende debatten en de toekomst van Iran
De aankomende debatten op 20, 21, 24 en 25 juni zullen zich richten op justitie, cultuur, sociale cohesie en de rol van Iran in de wereld, met een laatste debat over de economie. Deze debatten zullen cruciaal zijn voor de toekomst van Iran, gezien de toenemende nucleaire dreiging en de internationale druk.
Bron: ISW
